Takıntılarla Başa Çıkma Yolları
Takıntı ya da bir diğer adıyla obsesyonlar istenmeden ortaya çıkan kişinin yaşamını olumsuz etkileyen düşünce ve dürtülerdir. Bu durumları yaşayan kişiler takıntılarının anlamsız olduğunu bilirler fakat endişe oluşmasını engelleyemezler. Takıntılarla başa çıkma yolları ararlar. Oluşturdukları anlamsız başa çıkma yolları ile saçma davranışlar sergilerler. Bu davranışlara kompulsiyon denir. Aslında takıntılarla başa çıkma yolları arasında çok mantıklı gözükmese de kısa sürede rahatlamaya sebep olur. Fakat ilerleyen zamanlarda kompulsiyonlar, obsesiyonları besleyen davranışlar olduğu anlaşılır. Kişi bu durumlarda ne kadar kompulsiyonlarına başvurursa o derece takıntılarını güçlendirmektedir. Bu durum zamanla kişide Obsesif Kompulsif Bozukluk dediğimiz halk arasında takıntı hastalığı olan duruma sebep olabilir.
Her Takıntı Hastalık Mıdır?
İnsanların çoğunluğu takıntılı davranışlar gerçekleştirir. Çevremizde hemen hemen çoğu kişide takıntılı davranışları deneyimleyebiliriz. Hatta kendimizi şöyle bir sorguladığımızda belki de kaç kere kapattığımızı bilsek de gaz açık mı diye ocağı kontrol etmişizdir. Bazen dışarı çıktığımızda ise kapıyı kapatıp kapatmadığımızı sürekli kontrol ederiz. Fakat bütün bunlar hayatımızın büyük bölümünü etkiliyorsa yaşam kalitemizi düşürüp bizde sıkıntılar yaratıyorsa o zaman kendimizi sorgulayabiliriz. Böyle bir durumla karşılaşırsanız yapmanız gereken ilk şey bir psikiyatriste veya klinik psikoloğa gözükmek olacaktır. Çünkü tanı kriterlerini karşılamadığınız sürece kendinizi hasta diye etiketlemeniz doğru bir davranış olmayacaktır. Obsesif kompulsif bozukluk tanısı almış kişiyle normal takıntıları olan birey arasında farklar vardır. Obsesif Kompulsif Bozukluğu olan bireyler zihinlerine gelen düşünceleri anlamlı, zarar veren, tehlikeye işaret eden durumlar olarak görürler ve bunları kontrol etmek isterler. Bu nedenle bu düşünceleri uzaklaştırmakta zorlanırlar. Aslında takıntılarla başa çıkma yollarını pek bilmezler. Böylelikle düşünceler kişiyi esir alır ve yaşamını olumsuz etkiler.
Takıntıların Nedenleri Nelerdir?
Takıntılarımızın oluşumu hakkında net bir veriden bahsetmek pek mümkün değildir. Fakat takıntıları oluşturan psikolojik, sosyolojik ve kültürel pek çok etken olmaktadır. Özellikle yaşamın çeşitli evrelerinde yaşanan travmalar, zorlu yaşam olayları, stres ve ailevi nedenler kişinin takıntılar oluşturmasına sebep olabilmektedir. Bu takıntılar kişinin kişilik özellikleriyle doğrudan bağlantılı olabilmektedir. Örneğin temizlik takıntısının toplumumuzun kadına yönelik algısı yüzünden kadınlarda daha fazla olabileceği aşikardır. Takıntının türüne göre pek çok takıntı bulunmaktadır. Bunlar temizlik, kuşku, kontrol, sayma, sağlık, saldırganlık, simetri ve düzen takıntısı, dini ve cinsel takıntılar gibi toplumdan topluma değişebilen obsesyon türleridir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Obsesif kompulsif bozukluk yani halk dilinde takıntı hastalığı yaşamı olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Doğru takıntılarla başa çıkma yollarını bilmeyen insanların yaşamlarını kötü hale getirmektedir. Takıntılarınızın bu boyutta bir hastalığa dönüştüğünü düşünüyorsanız kesinlikle obsesif kompulsif bozukluk belirtilerini karşılamalısınız ve bu durum yaşamınızı büyük oranda etkilemelidir. Bu belirtiler:
- Simetri, düzen dürtüsü
- Aşırı kuşku ve sürekli güven ihtiyacı
- Günahkâr düşüncelerden korkma
- Başkasına zarar vermekten korkma
- Pislik ya da mikrop bulaşmasından korkma
- Hata yapmaktan korkma
- Sosyal açıdan kabul edilemez bir davranış yapmaktan korkma
Takıntı Nasıl Yok Edilir?
Takıntılıyla başa çıkma her kişinin kendi başına yapabileceği bir durum değildir. Bu noktada takıntıyla başa çıkabilmek için iki yol devreye girer. Bunlar en etkili yollar olan ilaç ve psikoterapidir. İlaçlar genellikle terapiyle beraber kullanılırlar. Tedavi sırasında antidepresanlara başvurulmaktadır. Antidepresanlar, seratonin düzeyini dengeleyerek hastalığın tedavisinde etkili olabilmektedir. Psikoterapiler ise en etkili takıntıyla başa çıkma yollarından biridir. Terapistinizle beraber inanarak takıntılarla başa çıktığınızda pek çok takıntınızın geçeceğini ve kendinizi huzurlu hissedeceğinizi söyleyebiliriz.
Terapistler genellikle terapi sürecini bilişsel davranışçı tedaviye göre düzenler. Terapist OKB’li bireylerin ritüellerini gerçekleştirmesini önleyerek abartılmış felaket içeren düşüncelerini azaltmada hastaya yardımcı olur. Diğer yandan, hastaların takıntıya neden olan kaygı verici düşünceleri sönme, sistematik duyarsızlaştırma, taşırma, gevşeme vb. çeşitli terapötik tekniklerle giderilmektedir. Bu yöntemler dışında kendinizde takıntıların bir hastalık durumda olmadığını düşünüyorsanız takıntıyla başa çıkma yolları deneyebilirsiniz. Örneğin her zaman takıntılarınızı bastırmak için kullandığınız kompulsif davranışların tersi yönünde hareket ederek ilk adımı atabilirsiniz. Unutmayın ki takıntılarınızı yenmenin yolu inanmaktan geçer. İnanırsanız pek çok şeyi başarırsınız.